Ngày 16/9/2025, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & Môi trường Việt Nam Trần Đức Thắng đã ký Thỏa thuận triển khai Điều 6 với Singapore. Hai quốc gia đều coi đây là một bước đột phá trong hợp tác thị trường carbon quốc tế.
Cột mốc quan trọng trong hợp tác khí hậu Việt Nam – Singapore
Ngày 16/9/2025, Việt Nam và Singapore chính thức ký Thỏa thuận triển khai Điều 6 của Thỏa thuận Paris. Văn kiện này thiết lập khung pháp lý cho phép các tổ chức tại Việt Nam đăng ký dự án giảm phát thải khí nhà kính và tạo ra tín chỉ carbon được công nhận và chuyển nhượng cho Singapore. Đây là lần đầu tiên Việt Nam tham gia cơ chế giao dịch tín chỉ carbon của Thỏa thuận Paris, đồng thời là thỏa thuận thứ hai của Singapore với một nước ASEAN chỉ trong vòng một tháng (sau Thái Lan vào tháng 8/2025).
Các lãnh đạo hai nước gọi sự kiện này là một bước đi “tiên phong”, thể hiện cam kết mạnh mẽ với hợp tác thị trường carbon và đóng góp thiết thực vào nỗ lực khí hậu toàn cầu. Bộ trưởng Môi trường Singapore Grace Fu nhấn mạnh thỏa thuận sẽ “mở ra cơ hội mới cho quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế ít carbon”, trong khi ông Trần Đức Thắng coi đây là bước đột phá mở khóa nguồn tài chính khí hậu mới, thúc đẩy đầu tư vào công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và nông nghiệp bền vững.
Theo thỏa thuận, hai chính phủ sẽ đảm bảo tín chỉ carbon chuyển giao được hạch toán minh bạch, tuân thủ quy tắc của Thỏa thuận Paris (thông qua điều chỉnh tương ứng để tránh tính trùng lặp). Đặc biệt, Singapore cam kết trích 5% giá trị tín chỉ để hỗ trợ các dự án thích ứng khí hậu tại Việt Nam. Nguồn tài chính này sẽ giúp triển khai các dự án tăng cường khả năng chống chịu, tạo việc làm mới, cải thiện an ninh năng lượng, chất lượng nước sạch và giảm ô nhiễm.
Ý nghĩa đối với Việt Nam
Đối với Việt Nam, thỏa thuận mở ra một cơ hội kinh tế và môi trường quan trọng. Nó tạo kênh thu hút đầu tư quốc tế vào các dự án cắt giảm phát thải trên mọi lĩnh vực, từ năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng đến lâm nghiệp và quản lý chất thải. Văn bản này được kỳ vọng “mở khóa dòng vốn khí hậu mới”, khuyến khích luồng vốn đổ vào công nghệ phát thải thấp và đổi mới sáng tạo.
Thỏa thuận phù hợp với chiến lược phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và kế hoạch xây dựng thị trường carbon trong nước. Việt Nam dự kiến vận hành sàn giao dịch carbon thử nghiệm năm 2025, đồng thời đã ban hành Luật Bảo vệ Môi trường sửa đổi và Nghị định 119/2025, tạo khung pháp lý phù hợp chuẩn mực quốc tế. Nhờ vậy, Việt Nam trở thành quốc gia “sẵn sàng cho Điều 6”, củng cố niềm tin của nhà đầu tư.
Thỏa thuận cũng khẳng định vị thế Việt Nam là người dẫn đầu khu vực về thị trường carbon. Việc tiên phong triển khai Điều 6 giúp Việt Nam gửi thông điệp rằng quốc gia có thể cung cấp tín chỉ carbon chất lượng cao cho thế giới. Mỗi tín chỉ bán ra sẽ là phần giảm phát thải vượt cam kết NDC của Việt Nam, biến tiềm năng giảm phát thải thành một loại hàng hóa xuất khẩu.
Ý nghĩa đối với Singapore, Thụy Sĩ, Nhật Bản và Hàn Quốc
Đối với Singapore, thỏa thuận với Việt Nam là công cụ quan trọng để đạt mục tiêu khí hậu một cách hiệu quả về chi phí. Với diện tích nhỏ và hạn chế tài nguyên tái tạo, Singapore xem tín chỉ carbon quốc tế là “con đường bổ trợ khả thi và hiệu quả” để đạt mục tiêu 2030 và 2050. Hiện Singapore đã ký 9 thỏa thuận Điều 6 với nhiều quốc gia, và Việt Nam giúp củng cố nguồn cung tín chỉ tại châu Á, đồng thời tăng vai trò Singapore như trung tâm giao dịch carbon của khu vực.
Thụy Sĩ – quốc gia tiên phong mua tín chỉ Điều 6 – hiện cũng đang đàm phán với Việt Nam. Giới chức Thụy Sĩ đánh giá cao tiềm năng giảm phát thải của Việt Nam và bày tỏ mong muốn đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, phát thải thấp, thân thiện môi trường. Một thỏa thuận song phương sẽ giúp các dự án của Thụy Sĩ tại Việt Nam, như giao thông điện khí hóa hay giảm phát thải methane, được cấp tín chỉ và tính vào mục tiêu 2030 của Thụy Sĩ.
Nhật Bản đã có nhiều năm hợp tác với Việt Nam thông qua Cơ chế tín chỉ chung (JCM). Các dự án điện mặt trời, thu hồi khí bãi rác hay hiệu quả năng lượng đã tạo ra tín chỉ cho cả hai bên. Việc tích hợp JCM vào Điều 6 sẽ giúp tín chỉ từ Việt Nam được công nhận toàn cầu, tiếp tục bổ sung nguồn cung chi phí thấp cho Nhật Bản.
Hàn Quốc đặt mục tiêu dùng tín chỉ quốc tế để đạt 13% mục tiêu giảm phát thải vào năm 2030, tương đương 37,5 triệu tấn CO₂. Seoul đã thành lập Ủy ban liên chính phủ với Hà Nội để thúc đẩy hợp tác khí hậu. Các công ty Hàn Quốc đã bắt đầu khảo sát dự án tại Việt Nam, bao gồm thu hồi khí nhà kính mạnh từ công nghiệp lạnh. Việt Nam vì thế trở thành một mắt xích quan trọng trong chiến lược đa dạng hóa nguồn tín chỉ của Hàn Quốc.
Cơ hội cho nhà phát triển và nhà đầu tư
Thỏa thuận Việt Nam – Singapore còn tạo cơ hội lớn cho khu vực tư nhân. Với khung pháp lý rõ ràng, các doanh nghiệp phát triển dự án có thể tiếp cận quy trình phê duyệt và kết nối với người mua quốc tế. Bộ Nông nghiệp & Môi trường Việt Nam sẽ sớm công bố hướng dẫn chi tiết về loại hình dự án đủ điều kiện – từ năng lượng tái tạo, lâm nghiệp đến quản lý chất thải.
Các lĩnh vực giàu tiềm năng gồm:
-
Nông nghiệp & sử dụng đất: áp dụng canh tác thông minh khí hậu, giảm phát thải methane từ ruộng lúa, phát triển nông lâm kết hợp. Ví dụ, Công ty mía đường Lam Sơn đã chuyển đổi 500 ha sang mô hình hữu cơ phát thải thấp, dự kiến bán tín chỉ carbon để tăng thu nhập cho nông dân.
-
Năng lượng: mở rộng dự án điện gió, điện mặt trời vượt kế hoạch hiện tại, nhờ vốn carbon làm đòn bẩy.
-
Lâm nghiệp: các dự án REDD+ về bảo tồn và phục hồi rừng có thể được cấp tín chỉ tránh mất rừng, tái trồng rừng.
Các tổ chức tài chính cũng sẽ tham gia với sản phẩm tài chính carbon, như khoản vay hoặc trái phiếu gắn với dòng tín chỉ trong tương lai. Khi Việt Nam triển khai sàn giao dịch carbon trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội vào cuối năm 2025, thanh khoản thị trường sẽ tăng, thu hút thêm nhà đầu tư.
Thị trường Carbon
